Ból głowy od stawu skroniowo-żuchwowego
Kiedy odczuwamy ból głowy, większość z nas nie myśli o nim w kontekście problemów ze stawem skroniowo-żuchwowym. Jednak ból głowy od stawu skroniowo-żuchwowego to często spotykany problem. Staw skroniowo-żuchwowy jest jednym z najbardziej obciążonych stawów w naszym ciele. Właśnie z tego powodu wiele dysfunkcji głowy i szyi ma swoje źródło w obszarze skroniowo-żuchwowym, w tym także bóle głowy związane z zaburzeniami tego stawu.
Kryteria diagnostyczne bólu głowy na tle zaburzeń skroniowo-żuchwowych wg ICHD-3
Międzynarodowa Klasyfikacja Bólów Głowy (ang. ICHD-3) opisuje bóle głowy na tle zaburzeń skroniowo-żuchwowych (TMD, ang. temporomandibular disorders), gdzie w badaniu klinicznym można zaobserwować objawy w obszarze stawu skroniowo-żuchwowego, mięśni żucia i/lub innych struktur anatomicznych.
Aby spełnione było kryterium diagnozy, muszą być występować co najmniej 2 z poniższych objawów:
Gdzie boli?
Zaburzenia skroniowo-żuchwowe mogą współwystępować z migreną oraz napięciowymi bólami głowy. Wówczas nasilają one wzajemnie swoje objawy. Pacjenci doświadczający TMD z migrenami i/lub napięciowymi bólami głowy powinni być leczeni równocześnie na oba te problemy.
Przyczyny bólu głowy od stawu skroniowo-żuchwowego
Przyczynami bólu głowy na tle zaburzeń stawu skroniowo-żuchwowego mogą być:
➡️ napięte mięśnie żucia (najczęściej m. żwacze i m. skroniowe)
➡️ parafunkcje zwarciowe, czyli zgrzytanie zębami w nocy lub zaciskanie ich w ciągu dnia (bruksizm)
➡️ wzrost napięcia mięśni karku (szczególnie mięśnie podpotyliczne)
➡️ źle dopasowane plomby, aparaty ortodontyczne, protezy zębowe
➡️ stres
➡️ przemieszczenie krążka stawu skroniowo-żuchwowego
➡️ zmiany zwyrodnieniowe stawu skroniowo-żuchwowego
➡️ wady postawy ciała (wysunięta do przodu głowa)
➡️ nadmierny zakres ruchu żuchwy
Ból głowy a inne części ciała
Warto zaznaczyć, że połączenie między głową a szyją stanowi część tzw. szlaku migrenowo-wegetatywnego. Ten szlak obejmuje funkcjonalnie powiązane obszary ciała, w tym połączenie głowowo-szyjne, przejście szyjno-piersiowe, kręgosłup piersiowy od Th4 do Th6, przejście piersiowo-lędźwiowe, stawy krzyżowo-biodrowe oraz stopy.
Dysfunkcje w różnych obszarach ciała wzdłuż szlaku migrenowo-wegetatywnego mogą prowokować bóle głowy.
Dlatego podczas badania pacjenta z bólem głowy pytamy o ewentualne dolegliwości bólowe w innych obszarach ciała. Na przykład, problemy w rejonie miednicy, ze stawem krzyżowo-biodrowym często wiążą się z bólem głowy, takim jak uczucie wypychania oka. Pacjentki z bolesnymi miesiączkami często doświadczaj bólów głowy.
Jak leczę bóle głowy na tle TMD?
W fizjoterapii bólów głowy na tle TMD wykorzystuję techniki manualne w rejonie czaszkowo-żuchwowym, ale także w obrębie kręgosłupa szyjnego i piersiowego. Priorytetem jest edukacja w zakresie odpowiednich nawyków i kontrola parafunkcji narządu żucia. Następnie prowadzę ćwiczenia lecznicze ukierunkowane na problem pacjenta i uczę ich poprawnego wykonania w ramach autoterapii. Są to między innymi ćwiczenia oddechowe, na staw skroniowo-żuchwowy, rozluźniające mięśnie żucia czy poizometryczna relaksacja mięśni.
W leczeniu bólów głowy na tle zaburzeń skroniowo-żuchwowych ważna jest współpraca z innymi specjalistami:
✅ lekarz (neurolog);
✅ psycholog – szczególnie w zakresie radzenia sobie ze stresem (medytacja, sport, psychoterapia);
✅ dentysta/ortodonta (usunięcie przyczyny związanej ze zgryzem).
Fizjoterapia ukierunkowana na poprawę funkcji stawu skroniowo-żuchwowego oraz zmiejszenie napięcia mięśni żucia, przyczynia się nie tylko do usunięcia dolegliwości związanych z bólem żuchwy, ale przede wszystkim zmniejsza ból głowy oraz ból kręgosłupa szyjnego.
2 proste ćwiczenia rozluźniające przy bólach głowy
dr Joanna Piech Fizjoterapeutka Specjalizuje się w fizjoterapii stomatologicznej i ortopedycznej
