Krok po kroku: Jak fizjoterapia stomatologiczna pomaga osobom z bólem twarzy?
Jeśli masz trudności z otwieraniem ust, odczuwasz ból twarzy, stawów skroniowo-żuchwowych, bóle głowy, trzaski i/lub przeskakiwanie podczas ruchów żuchwy lub inne dolegliwości, to fizjoterapia stomatologiczna może Ci pomóc w pozbyciu się tych dolegliwości.
Co to jest fizjoterapia stawów stomatologiczna?
Fizjoterapia stomatologiczna (stomatognatyczna) zajmuje się diagnostyką funkcjonalną oraz terapią dysfunkcji w obszarze głowy, szczególnie stawu skroniowo-żuchwowego, mięśni żucia oraz otaczających je tkanek.
Sama nazwa fizjoterapii stomatognatycznej odnosi się do obszaru jamy ustnej i jej okolic (stoma = łac. usta), natomiast słowo gnatologia, oznacza naukę o tym w jaki sposób narząd żucia oraz jego zaburzenia wpływają na inne struktury układu ruchu.
Fizjoterapia stomatognatyczna ma na celu złagodzenie bólu, przywrócenie prawidłowej ruchomości stawów, poprawę elastyczności mięśni żucia oraz funkcji układu żucia.
Wskazania do rehabilitacji stomatologicznej:
- ból okolicy twarzy, stawu skroniowo-żuchwowego, kręgosłupa szyjnego
- ograniczenie ruchu otwierania ust (bólowe/bezbólowe)
- trzaski/przeskakiwanie w okolicy stawu skroniowo-żuchwowego podczas ruchów żuchwy, np. otwierania ust, ziewania, jedzenia
- uczucie sztywności w okolicy twarzy (napięte mięśnie żucia)
- bruksizm, czyli zgrzytanie zębami w nocy
- starcie powierzchni zębowych, nawykowe zaciskanie zębów
- napięciowe bóle głowy, migreny
- szumy uszne, uczucie zatkanych uszu
- przygotowanie do leczenia ortodontycznego (rozluźnienie napiętych struktur mięśniowych)
- po zabiegach chirurgicznych w rejonie twarzy, głowy, szyi (zmniejszenie obrzęku, przyspieszenie gojenia się tkanek, przywrócenie zakresu ruchu i sprawności)
- ból zębów (bez przyczyn stomatologicznych) tzw. ból przeniesiony z mięśni żucia
- zaburzenia połykania, żucia
- aspekt estetyczny, np. zmniejszenie obrzęków, blizny, przerostu mięśni żwaczy (kwadratowa twarz), poprawa postawy ciała
Jak przebiega rehabilitacja stawów skroniowo-żuchwowych?
Krok 1: Ocena stanu pacjenta
Przed rozpoczęciem fizjoterapii stawów skroniowo-żuchwowych przeprowadzam szczegółowy wywiad dotyczący obecnych objawów i historii choroby pacjenta, zwracając uwagę na wszelkie dolegliwości związane z bólem twarzy i żuchwy. Następnie przeprowadzam badanie ciała, w tym badanie palpacyjne i funkcjonalne, aby zidentyfikować obszary problematyczne oraz potencjalne przyczyny bólu. Badanie dotyczy całego ciała pacjenta, ponieważ dysfunkcje związane z obszarem twarzowym mogą mieć swoje przyczyny np. w kręgosłupie szyjnym, obręczy barkowej, a nawet miednicy.
Krok 2: Indywidualny plan leczenia
Na podstawie wywiadu i badania opracowuję spersonalizowany plan fizjoterapii. Plan ten będzie uwzględniał specyficzne potrzeby pacjenta i obejmował zarówno techniki terapeutyczne, jak i ćwiczenia, które pomogą złagodzić ból i przywrócić prawidłowe funkcjonowanie mięśni żucia oraz stawów skroniowo-żuchwowych.
Krok 3: Terapia manualna
Terapia manualna odgrywa kluczową rolę w fizjoterapii stomatologicznej. Metody terapii manualnej, co istotne, nie skupiają się wyłącznie na obszarze stawu skroniowo-żuchwowego, ale także na innych dysfunkcyjnych rejonach ciała. W pracy z układem żucia wykorzystuję różne techniki, takie jak terapia mięśniowo-powięziowa, mobilizacje stawów skroniowo-żuchwowych i kręgosłupa, techniki rozciągające i rozluźniające mięśni oraz terapię punktów spustowych. Celem tych zabiegów jest zmniejszenie napięcia mięśni żucia, obrzęków, poprawa krążenia i przywrócenie optymalnej funkcji stawów.
Krok 4: Ćwiczenia terapeutyczne
Ćwiczenia terapeutyczne odgrywają istotną rolę w fizjoterapii stomatologicznej. Na każdym spotkaniu terapeutycznym pacjent uczy się wykonania ćwiczeń leczniczych, które ukierunkowane są na rozwiązanie jego problemu. Celem takich ćwiczeń może być rozluźnienie nadmiernie napiętych mięśni żucia, nauka prawidłowej pozycji języka i żuchwy w spoczynku oraz poprawa zakresu ruchomości i koordynacji stawów skroniowo-żuchwowych.
Regularne wykonywanie tych ćwiczeń w domu jest kluczowe dla utrzymania efektów terapii i zmniejszenia dolegliwości bólowych.
Krok 5: Edukacja i profilaktyka
Podczas terapii zawsze przekazuję pacjentowi istotne informacje dotyczące profilaktyki dysfunkcji narządu żucia. Edukacja pacjentów na temat zdrowia jamy ustnej i dobrych nawyków jest naprawdę bardzo ważna. Dotyczy ona prawidłowej postawy ciała, technik relaksacyjnych, a także sposobów zapobiegania objawom. Wiedza ta pomaga lepiej zrozumieć swoje ciało i podejmować świadome decyzje dotyczące ich zdrowia.
Krok 6: Monitorowanie postępów i dostosowywanie terapii
W trakcie fizjoterapii stale monitoruję postępy pacjenta i dostosowuję terapię w zależności od potrzeb. Regularne wizyty kontrolne pozwalają na ocenę skuteczności terapii oraz wprowadzenie ewentualnych modyfikacji, aby osiągnąć najlepsze rezultaty.
Fizjoterapia – klucz do zdrowia i komfortu
Jak widać fizjoterapia stomatologiczna ma szerokie pole oddziaływania i może być niezwykle pomocna dla osób z bólem mięśni twarzy, stawu skroniowo-żuchwowego, ograniczeniami ruchu żuchwy, trzaskami i przeskakiwaniem w stawach skroniowo-żuchwowych, z bólami głowy, szumami usznymi i innymi dolegliwościami w rejonie głowy i szyi.
Dzięki odpowiedniej diagnostyce, indywidualnym planom leczenia, terapii manualnej, ćwiczeniom terapeutycznym, edukacji i monitorowaniu postępów, pacjenci mają szansę na znaczne złagodzenie dolegliwości i poprawę jakości życia. Jeśli cierpisz z powodu bólu twarzy, warto skonsultować się z fizjoterapeutą stomatologicznym i rozpocząć terapię.
dr Joanna Piech Fizjoterapeutka Specjalizuje się w fizjoterapii stomatologicznej i ortopedycznej
