Wpływ wad zgryzu na układ ruchu i postawę ciała
Istnieje silny związek pomiędzy zgryzem a układem ruchu. Zwykle nie bierzemy pod uwagę faktu, że leczenie wad zgryzu powinno iść w parze z leczeniem wad postawy i vice versa. Tymczasem:
”Najtrudniejsi pacjenci stomatologiczni są zwykle naprawdę łatwymi przypadkami ortopedycznymi,
stomatolog Robert Walker
a najtrudniejsze przypadki ortopedyczne są łatwymi przypadkami stomatologicznymi”
Jak widać nie da się oddzielić zdrowia jamy ustnej od zdrowia całego ciała. Okluzja zębowa (zgryz) oddziaływuje na rozwój układu ruchu oraz może przyczyniać się do zmian w postawie ciała. Dysfunkcje skroniowo-żuchwowe mogą mieć swoje źródło w układzie ruchu i odwrotnie problem w układzie ruchu może być spowodowany zgryzem i/lub problemem ze stawem skroniowo-żuchwowym.
Brzmi niewiarygodnie? Wykonaj >>szybki test na postawę i zakres ruchu żuchwy<<
Dlaczego powinniśmy dbać o szóstki i mieć je koniecznie cztery jak najdłużej?
Oczywiście, rozmawiamy tutaj o pierwszych trzonowcach, czyli o szóstych zębach. „Szóstki” to tak zwane zęby posturalne, których obecność ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego rozwoju zgryzu i żuchwy. Kiedy u dzieci występuje wczesna utrata tych zębów, może to prowadzić do problemów ze zgryzem oraz nieprawidłowego rozwoju struktur twarzoczaszki.
U dorosłych, brak zastąpienia utraconych przednich trzonowców implantem może skutkować przemieszczeniem się pozostałych zębów w kierunku ubytku oraz wydłużeniem zęba przeciwstawnego. To z kolei może prowadzić do asymetrii twarzy, a policzek po stronie utraconego zęba może ulec zapadnięciu. Dlatego tak istotne jest odpowiednie leczenie i profilaktyka próchnicy w tym obszarze.
4 klasy okluzji zębowej wg Angle’a
Wady zgryzu a wady postawy
Gnatologia to dziedzina nauki, która bada wpływ struktury anatomicznej, fizjologii i patologii układu czynnościowego narządu żucia. Jej głównym celem jest diagnoza oraz terapia tego układu, przy uwzględnieniu oddziaływania na pozostałe struktury organizmu ludzkiego.
Do tej pory badania dotyczyły połączeń pomiędzy stawem skroniowo-żuchwowym a:
- kręgosłupem szyjnym,
- obręczą barkową,
- miednicą (i mięśniami dna miednicy),
- a nawet dystrybucją obciążenia stóp.
Poprzez połączenia anatomiczne, biomechaniczne i neurofizjologiczne, zmiany w obszarze czaszkowo-żuchwowym wpływają na inne obszary ciała. To zjawisko tłumaczy, dlaczego zmiana pozycji zgryzu może mieć swoje konsekwencje dla kontroli posturalnej.
Wykazano, że u dzieci ze skoliozą idiopatyczną częściej niż w grupie zdrowych rówieśników występowały wady zgryzu. Ponadto te osoby częściej doświadczały zaburzeń skroniowo-żuchwowych i prafaunkcji narządu żucia. Dodatkowo zauważono, że leczenie wad zgryzu przyczynia się do poprawy postawy ciała u dzieci. Dlatego na problem wad postawy należy spojrzeć holistycznie.
Połączenia neurofizjologiczne
Wyniki badań sugerują, że zmiana pozycji zgryzu prowadzi do natychmiastowej adaptacji układu stomatognatycznego. Ważną składową układu stomatognatycznego są liczne mechanoreceptory, czyli receptory czucia zlokalizowane w ozębnej.
Mechanoreceptory ozębnej są niezwykle czułe i przekazują informacje czuciowe dotyczące nawet najmniejszych wzajemnych kontaktów zębowych, siły zgryzu, obecności, twardości i kształtu obiektów/pokarmów znajdujących się w jamie ustnej (stereognozja) oraz kontrolują ruchy żuchwy podczas aktywności zgryzowych.
Połączenia mięśniowo-powięziowe
Powięź jest pełna receptorów. Zmiany w napięciu powięzi w jednej części ciała mogą wywołać zaburzenia w innej części organizmu, przenosząc napięcia wzdłuż łańcuchów mięśniowo-powięziowych i wpływając na postawę całego ciała.
Niewłaściwa postawa ciała w obszarze czaszkowo-szyjnym jest powiązana ze zmianami w napięciu struktur mięśniowo-powięziowych. To z kolei może prowadzić do przeciążeń i zaburzeń biomechaniki stawu skroniowo-żuchwowego, oraz odwrotnie. Ten kompleksowy związek może skutkować pojawieniem się dysfunkcji układu czaszkowo-żuchwowego.
Między zgryzem a stopą
Stopy stanowią podporę naszego ciała. To na nich przenoszone są obciążenia, a od nich zależy, w jaki sposób będą funkcjonować części ciała położone powyżej. Problem w obrębie stóp, na przykład ich koślawienie, negatywnie wpływa na stawy kolanowe. Stawy te zaczynają rotować się do wewnątrz, co w konsekwencji prowadzi do przodopochylenia miednicy i pogłębienia lordozy lędźwiowej.
W celu utrzymania równowagi ciała dochodzi do zaokrąglenia barków i ich wysunięcia do przodu. To z kolei powoduje wzrost napięcia mięśni mostkowo-obojczykowo-sutkowych oraz wysunięcie głowy do przodu (protrakcja). Ten łańcuch przyczynowo-skutkowy prowadzi do wędrówki napięcia w górę, ku mięśniom żucia oraz stawowi skroniowo-żuchwowemu. W konsekwencji struktury układu żucia są przeciążone, a wszystko zaczęło się od stóp…
Szybki test na postawę i zakres ruchu żuchwy
Czujesz różnicę? Zła postawa ciała utrudnia maksymalne otwarcie ust. To samo dzieje się, gdy notorycznie masz wysuniętą do przodu głowę. Z czasem ta sytuacja może negatywnie wpłynąć na napięcie mięśni w rejonie stawu skroniowo-żuchwowego, a w konsekwencji na jego ruchomość.
Perspektywy Terapeutyczne: Szyny Okluzyjne a Równowaga Ciała
Stosowanie szyn okluzyjnych w połączeniu z ćwiczeniami fizjoterapeutycznymi może przynosić dodatkowe korzyści w poprawie równowagi ciała u pacjentów z zaburzeniami skroniowo-żuchwowymi. To sugeruje, że terapia skoncentrowana na układzie stomatognatycznym może być skutecznym narzędziem w leczeniu problemów z równowagą.
dr Joanna Piech Fizjoterapeutka Specjalizuje się w fizjoterapii stomatologicznej i ortopedycznej
